Ciąża bez alkoholu

„Profilaktyka FASD - Ciąża bez alkoholu” to tematyka drugiej bezpłatnej kampanii edukacyjnej zorganizowanej przez Fundację Instytut Nowej Kultury w 2024 r. zaadresowanej do jednostek samorządu terytorialnego. Celem przedsięwzięcia jest upowszechnianie wiedzy na temat profilaktyki FASD w środowisku lokalnym. Zachęcamy do zapoznania się z materiałem na temat szkodliwości alkoholu spożywanego w ciąży.

Alkohol jest bardzo „oswojonym” produktem, nie tylko dostępnym wszędzie dookoła, ale także, w naszej kulturze, często używanym przy różnych okazjach. Dlatego na co dzień staramy się nie myśleć w kategoriach szkód związanych z używaniem alkoholu. A jednak niezależnie od naszego nastawienia – faktem jest, że alkohol jest substancją chemiczną – C2H5OH i pochodne z jego rozkładu są toksyczne dla naszego organizmu i niszczą struktury białka. Z toksycznego punktu widzenia każda dawka alkoholu powoduje mniejsze czy większe zatrucie, a reakcje różnych konsumentów alkoholu bywają w różnych sytuacjach nietypowe, nieprzewidywalne i mogą być dla nich niebezpieczne. Pamiętajmy, że alkohol zawarty w piwie, winie, wódce, drinkach, nalewkach jest taki sam i działa tak samo. 

Jak alkohol szkodzi w ciąży?

Alkohol bez problemu przenika przez łożysko i po ok. 30 min. stężenie alkoholu w organizmie płodu będzie takie samo, jak we krwi matki. Jednak w przypadku dynamicznie rozwijającego się płodu, może on poczynić znacznie większe szkody. Na początkowym etapie ciąży alkohol może doprowadzić nawet do poronienia. 

W pierwszym trymestrze wywołuje dysfunkcje ośrodkowego układu nerwowego (OUN) bądź powstawanie wad rozwojowych, w tym nieprawidłową budowę różnych narządów, np.: serca, nerek, wątroby. Powstają również charakterystyczne dla FAS (Alkoholowego Zespołu Płodowego) zmiany dysmorficzne w obszarze twarzoczaszki. 

W drugim trymestrze pogłębiają się charakterystyczne zmiany dysmorficzne i uszkodzenia OUN. Może też dojść do uszkodzenia funkcjonowania narządów. 

W trzecim trymestrze najbardziej wrażliwy na działanie alkoholu jest mózg. Nieprawidłowy rozwój mózgu może skutkować zaburzeniami w funkcjonowaniu zmysłów wzroku, słuchu i innych. Ponadto może także dojść do przedwczesnego porodu. 

Rodzaj i zakres uszkodzeń zależą zatem od okresu ciąży, w którym kobieta spożywa alkohol, ale także od ilości jednorazowo wypitego alkoholu (im więcej alkoholu kobieta wypije przy jednej okazji, tym większe prawdopodobieństwo poważniejszych uszkodzeń) oraz częstości spożywania alkoholu przez cały okres ciąży (im częściej kobieta pije, nawet nieduże ilości alkoholu, tym poważniejszy może być zakres uszkodzeń u dziecka).

Warto pamiętać, że alkohol jest szkodliwy przez cały okres ciąży, jednak najgroźniejsze wady powstają w 3 – 4 tygodniu, czyli w momencie tworzenia się ważnych dla życia organów. Kobieta zazwyczaj nie wie jeszcze, że jest w ciąży!

Ze względu na ryzyko wystąpienia uszkodzeń, zarówno Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), jak i Polskie Towarzystwo Ginekologiczne, zalecają abstynencję w czasie ciąży. Jak pokazują wyniki badań, aktualnie spożywanie alkoholu przez kobiety w czasie ciąży jest główną przyczyną neurorozwojowych zaburzeń u dzieci. Wszystkim tym uszkodzeniom można by w 100% zapobiec, gdyby kobiety zachowały abstynencję od momentu poczęcia dziecka!

PAMIĘTAJ!

·        chcesz zajść w ciążę – nie pij alkoholu!

·        jesteś w ciąży – zachowaj abstynencję!

·        karmisz dziecko piersią – zachowaj abstynencję!

Jolanta Terlikowska, Dyrektor Programowa Instytutu Nowej Kultury, profilaktyk, specjalista ds. profilaktyki FASD

Tekst powstał w ramach bezpłatnej ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej „Ciąża bez alkoholu – profilaktyka FASD” realizowanej w 2024 r. przez Fundację Instytut Nowej Kultury, www.instytutnowejkultury.pl